nie do pokonania
  • Poradnictwo od Sasa do lasa
    3.02.2016
    3.02.2016
    Szanowni Państwo,
    czy w beletrystyce należy pochylać madame przy imieniu i nazwisku? Podobnie yin i yang?
    Filozof X i jego nauki w dużej mierze wylądowali więc na śmietniku historii teozofii. Czy orzeczenie ma dobrą formę? Zdanie brzmi dziwnie.
    Mnich pustelnik czy mnich-pustelnik?
    Czy można obalić czyjeś dziedzictwo?
    Góry nie były już taką nieprzebytą przeszkodą jak dawniej. Czy można przebyć przeszkodę?
    Z poważaniem
    Katarzyna C.
  • Nazwisko Jakoktochce
    7.02.2023
    30.03.2020
    Szanowni Państwo!
    Moi znajomi szykują się do wesela, a co za tym idzie zabierają się za wypisywanie zaproszeń. Jedno z nazwisk gości stało się problematyczne. Mowa o nazwisku Jakoktochce. Znajomi chcą uniknąć trendu pozostawiania nazwisk w mianowniku, dlatego spróbowali zmierzyć się z tym zadaniem.
    Czy zasada dotycząca odmiany nazwisk wg paradygmatu przymiotnika będzie właściwa? Państwo Jakoktochcejowie? W przypadku mężczyzny, dopełniacz: pana Jakoktochcego?
    Małżonka ma dwuczłonowe nazwisko: Ogierman-Jakoktochce. Czy poprawny dopełniacz to Ogierman-Jakoktochcejowej? Narzędnik: Ogierman-Jakochtocejową?
  • braniec – branka, jeniec – jenka?
    26.01.2012
    26.01.2012
    Dzień dobry!
    chciałem zapytać o rzeczowniki zakończone na -iec, -ec. Zauważyłem, że tylko nieliczne z nich mają formy żeńskie (jak braniecbranka, ale już jeniec czy malec nie) lub są to formy żeńskie „fałszywe” (np. gońcówna to raczej 'córka gońca', a nie 'kobieta spełniająca rolę gońca'). Czym ta dysproporcja płciowa jest spowodowana?
    Serdecznie pozdrawiam
  • Villarreal

    4.05.2022
    4.05.2022

    Chciałbym zapytać o odmianę nazwy miasta w Hiszpanii i piłkarskiego klubu Villarreal (Vila-real). Wydaje mi się, że można do tej kwestii podejść na dwa sposoby: albo nie odmieniać, bo to obce słowo z akcentem na ostatnią sylabę, albo odmienić przez analogię do Realu (Madryt), w którym jednak w Polsce przyjęło się już akcentowanie pierwszej sylaby. Czy któryś z nich jest błędny? A może istnieje jakaś inna interpretacja, której nie wziąłem pod uwagę? Dziękuję i pozdrawiam.

  • Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze

    12.05.2023
    12.05.2023

    Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?

    Z poważaniem BT

  • sofa i krem

    26.12.2023
    26.12.2023

    Szanowni Państwo,

    sofa z funkcją spania – bardzo częsty zwrot w sklepach meblowych. Moim zdaniem sugeruje, że to sofa śpi. Czy to kalka z angielskiego, niemieckiego? Dawniej sofa mogła być rozkładana. Czy powinniśmy tolerować takie zwroty, podobnie jak „krem dedykowany dla/do skóry suchej”, którego chyba nie da się już pokonać?

    Z pozdrowieniami

    HP

  • różności
    1.10.2002
    1.10.2002
    Dzień dobry,
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jaka jest to część mowy: niezadowolenie i niepalenie – czy to są rzeczowniki? Mam wątpliwości, ponieważ zadałabym pytanie: co robienie?, a nie: kto, co?
    Na czym polegała ostatnia „rewolucja” w zmianie pisowni nie z różnymi wyrazami?
    Załączam pozdrowienia,
    Iwona
  • kontrybucja
    31.01.2010
    31.01.2010
    Chciałbym zapytać o współczesne znaczenie słowa kontrybucja. Według słownika wyrazów obcych Kopalińskiego kontrybucja to danina pieniężna nakładana przez zwycięzcę na państwo pokonane. Obecnie powszechnie używa się słowa kontrybucja w znaczeniu 'wkład, udział'. Co więcej, w użyciu funkcjonuje również czasownik kontrybuować w sensie 'przyczyniać się, mieć wkład'. Czy używanie słów kontrybucja, kontrybuować w tym drugim znaczeniu jest dopuszczalne?
  • przecinek a wypowiedzenie
    17.05.2015
    17.05.2015
    Szanowni Państwo,
    od kilku dni zastanawiam się, czy w wypowiedzeniu: „Praktyczne porady, jak pokonać oszustów ich własną bronią” powinien być przecinek. Nie widząc żadnego orzeczenia, byłam gotowa go usunąć. Zapytałam jednak o zdanie kilka osób, które w moim odczuciu powinny „wiedzieć lepiej”, a te broniły owego nieszczęsnego przecinka z przekonaniem równym mojemu, aby go usunąć. Zwracam się do Państwa o rozstrzygnięcie kwestii.
    Z wyrazami szacunku
    Ewelina Leszczyńska
  • cieśnina Świna

    23.02.2023
    23.02.2023

    Dzień dobry,

    chciałam poznać właściwą formę dopełniacza nazwy własnej Cieśnina Świna (Cieśniny Świna czy Cieśniny Świny). Mam dylemat, bo dla mnie mieszkanki Międzyzdrojów Świna była rzeką, wiem już jednak, że to cieśnina. Nadal jednak nie jestem pewna jak z odmianą przez przypadki tej geograficznej nazwy własnej.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego